Polarisering in het (non) debat over vaccinatie

Bij een verkenning van standpunten over vaccinatie kom je al snel de termen pro-vaxxer en anti-vaxxer tegen. De pro-vaxxer die voor vaccinaties is, meestal betreffende alle vaccinaties die mogelijk zijn. En dan wordt er de anti-vaxxer genoemd, die op allerlei gronden tegen zou zijn.

Bij een onderzoek van standpunten van anti-vaxxers merk je dat het geen homogene groep ’tegenstanders’ blijkt. Er zijn zeker mensen die tegen zijn, maar er zijn ook mensen die sommige vaccinaties wel willen en anderen niet, of die zeggen: ik vaccineer mijn kinderen als ze wat ouder zijn, als het immuunsysteem wat verder ontwikkeld is.

Wat zeer apart is dat beide groepen, ik hou het voor het gemak even op die splitsing, ‘gezondheid’ als de belangrijkste waarde hebben. De pro-vaxxers willen niet dat hun kind ziek wordt en mogelijk dood gaat. De anti-vaxxers willen dit ook niet. Maar toch, het lijkt alsof de twee groepen lijnrecht tegenover elkaar staan, althans de indruk is dat in ieder geval de pro-vaxxers zich lijnrecht tegen de anti-vaxxers opstellen.Mijn indruk daarbij  is, en ik kan het mis hebben natuurlijk, dat de polarisering ingezet is vanuit de pro-vaxxers.

Polarisering of zwart wit denken. Dit valt onder de denkfouten. De werkelijkheid is niet zwart-wit, heeft vele grijs tinten en/of kleuren. Zo ook bij de groep mensen die geschaard worden onder ‘anti-vaxxers’. Die groep is niet homogeen ’tegen’.

Qua drogredenen valt het onder het zogenaamde ‘valse dilemma’, een valse tweedeling of valse dichotomie waarbij twee alternatieven voorgesteld worden als de enige mogelijkheden, terwijl er in werkelijkheid nog andere zijn. Een ‘beroemd’ voorbeeld hiervan is de uitspraak van Bush jr.: ‘wie niet voor ons is, is tegen ons’. Je kan geen positie buiten deze tegenstelling innemen.

Als je het bekijkt vanuit de theorie van psycholoog Kernberg kom je uit bij de primitieve afweermechanismen waarvan zogenaamde ‘splitting’ de kern is: positieve en negatieve eigenschappen van zichzelf en van andere worden uit elkaar geplaatst. Dingen, mensen worden gezien als helemaal goed of helemaal slecht. Er wordt niet gezocht naar integratie, verbinding.

Het is wel van belang om het volgende onderscheid in de gaten te houden:

– van primitieve afweer wordt gesproken wanneer het proces van zwart-wit stelling onbewust plaatsvindt. De betrokkene is zich niet bewust van het feit dat hij/zij de werkelijkheid onterecht splitst.

– het wordt anders wanneer de betrokkene de zwart-wit stelling bewust poneert. Dan is er feitelijk geen sprake van primitieve afweer, maar van manipulatie richting het denken van de ander.

Wat kan je nu hierin zelf doen? beseffen:

– dat een zwart-wit stelling nagenoeg nooit overeenkomstig de werkelijkheid is

– en specifiek qua vaccinatie dat de zgn. groep ‘anti-vaxxers’ niet allemaal en geheel tegen zijn

– en dat sommigen de polarisering onbewust verrichten, maar dat andere wellicht de tegenstelling gebruiken om de toehoorder te manipuleren

Wordt vervolgd met Vaccinatie (non) debat: projecteren en denigreren